Jak wynika z przepisów drogowego ruchu pojazdami uprzywilejowanymi są te, wykorzyastywane w jednostkach ratownictwa życia, zdrowia oraz mienia ludzkiego. Do grona pojazdów uprzywilejowanych zaliczamy też pojazdy, które wykorzystują oddziały bezpieczeństwa i publicznego porządku. Według tego pojazdami uprzywilejowanymi są na przykład karetki pogotowia ratunkowego, samochowy policji, straży miejskiej czy straży pożarnej. Każdy pojazd uprzywilejowany w trakcie akcji musi ogłosić swój udział na trasie, tak aby inni kierowcy mieli szansę na nie odpowiednio reagować.
Pojazdy uprzywilejowane mają przywileje, ale te mogą zastosować zaledwie w ustalonych sytuacjach. W zwyczajnych sytuacjach drogowych są zobowiązane do przestrzegania przepisów i zasad, tak jak inni kierowcy. Tylko w sytuacjach, kiedy pojazd uprzywilejowany ma za zadanie zapewnić bezpieczeństwo lub bierze udział w akcji ratowania życia, mienia zdrowia ludzkiego albo jest częścią kolumny pojazdów uprzywilejowanych ma prawo stosować się swoich przywilejów. Owym prawem jest możliwość zignorowania przepisów ruchu oraz poziomych i pionowych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą kierować się pod prąd i zatrzymywać się w przestrzeniach zabronionych.
Warunkiem jest sygnalizowanie uczestnictwa w ruchu sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym, przy włączonych światłach mijania czy światłach drogowych. Sygnał dźwiękowy nie jest potrzebny w czasie postoju pojazdu, jednak zawsze konieczne jest zachowanie wyjątkowej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego ma obowiązek bezwzględnie słuchać poleceń upoważnionej osoby do kierowania i kontroli ruchu drogowego niezależnie od sytuacji.
Jak zachować się w obecności pojazdów uprzywilejowanych?
Każdy uczestnik ruchu drogowego: kierowcy, motocykliści lub piesi są zobligowani do szczególnego zachowania w obecności pojazdu uprzywilejowanego. Osoba w obecności pojazdu uprzywilejowanego powinna zjechać z drogi, torując pośpieszną oraz bezpieczną drogę . W tej okoliczności dozwolony jest zjazd na pas zieleni, pobocze czy zatrzymanie pojazdu na przystanlu autobusowym lub zatoce. Zwykle kierowcy zbliżają się do najbliższej krawędzi jezdni. Czasem nie wolno się zatrzymywać, aby nie ograniczać ani nie wywoływać nagłego zatrzymania pojazdu uprzywilejowanego. Zarówno kierowcy, motocykliści oraz pojazdy uprzywilejowane powinny niezwykle czujnie zachowywać się na skrzyżowaniu, dlatego, że pojazd uprzywilejowany ma prawo się na nim pojawić pomimo światła czerwonego. Warto dodać, że piesi także muszą ustąpić pierwszeństwa dla karetki, radiowozu czy wozu strażackiego. Całkowicie nieprzepisowe jest wbieganie na przejście, także mając zielone światło. Osoby, które już wstąpiły na pasy, powinny jak najszybciej z nich zejść. Powinno się wiedzieć o tych obowiązkach, ponieważ niestosowanie się do nich grozi wysokim mandatem.
Czy da się wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego wywołuje sporo niepewności kierowców. O wyprzedzaniu karetki, wozu strażackiego, radiowozu czy innego pojazdu uprzywilejowanego nie zastanawiamy się, kiedy uczestniczą w ratowniczej akcji czy związanej z utrzymaniem bezpieczeństwa. Wtedy powinnością każdego uczestnika ruchu drogowego jest oddanie pierwszeństwa. Jak zachować się, kiedy pojazd uprzywilejowany znajdzie się na drodze, jednak nie będzie dawał sygnałów o swoim pośpiechu?
W terenie mieszkalnym bez względu na położenie zabronione jest wyprzedanie pojazdu uprzywilejowanego. Nieważne, czy pojazd wydaje sygnały świetlne i dźwiękowe lub nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w terenie mieszkalnym grozi punktami karnymi oraz mandatem. Tylko i wyłącznie poza obszarem zabudowanym wolno wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane, pod warunkiem, że nie biorą udziału w akcji. W trakcie manewru wyprzedzania powinno się utrzymać niezwykłą ostrożność. Warto wiedzieć, że pojazd uprzywilejowany może okazać się potrzebny wszędzie, a gdy tak będzie i tak należy mu się pierwszeństwo. W obecności pojazdu uprzywilejowanego zawsze trzeba dbać o wspólną bezpieczną jazdę.
Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, na kogo spadnie odpowiedzialność?
Choć każdy pojazd uprzywilejowany ma swoje dodatkowe przywileje, a kierowcy muszą ustępować pierwszeństwa, zawsze może zdarzyć się kolizja z udziałem pojazdu uprzywilejowanego. Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym nie zaważa na tym, że to drugi kierowca od razu ponosi winę za spowodowanie wypadku. Taką sytuację ocenia się osobno, aby powiedzieć, jaka ze stron nie utrzymała wymaganej ostrożności oraz spowodowała kolizję. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego także może być uznany winnym oraz pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli nie dostosował się do zasad. Sprawdzane są takie warunki, jak właściwa sygnalizacja dźwiękowa i świetlna pojazdu uprzywilejowanego, możliwość drugiego kierowcy do dostrzeżenia pojazdu uprzywilejowanego oraz właściwej reakcji. Wpływ ma też ogólny rozwój sytuacji , a nawet warunki pogodowe.
